Wydawca treści Wydawca treści

Historia

Rys historyczny Nadleśnictwa Łomża

Nadleśnictwo Łomża obejmuje swym zasięgiem pozostałości lasów zwanych pierwotnie Puszczą Zieloną i Puszczą Czerwoną, a stanowiących niegdyś zwarty kompleks leśny. Najstarsze ślady pobytu ludzi na tych terenach pochodzą z dziewiątego tysiąclecia p.n.e. (schyłek paleolitu) , gdy lodowiec opuścił północne tereny Polski. Były to koczownicze grupy posługujące się prymitywnymi narzędziami kamiennymi, prowadzące gospodarkę zbieracko - łowiecką, często zmieniające miejsce pobytu. Bardziej ustabilizowane formy osadnictwa na tym terenie zaczęły pojawiać się w  IV i III tysiącleciu p.n.e. w związku z doskonaleniem narzędzi i  przechodzeniem na gospodarkę rolno-hodowlaną. Najstarsze ślady trwałego osadnictwa stwierdzone w północno-wschodniej części Mazowsza pochodzą z VIII – IX wieku n.e. Początkowo osadnictwo rozwijało się głównie nad Narwią pod osłoną warownych grodów w  Wiźnie, Łomży, Nowogrodzie i nad Bugiem. Grodziska w Starej Łomży i na prawym brzegu Narwi u ujścia Pisy funkcjonowały już w IX wieku. Osadnictwo było jednak hamowane i niszczone ciągłymi napadami Prusów z północy, Jaćwingów z północnego-wschodu i Litwinów ze wschodu. Ponowna faza osadnictwa nastąpiła w drugiej połowie XIV oraz w XV wieku, głównie w czasach panowania księcia Janusza I Mazowieckiego. Pomyślny rozwój osadnictwa i gospodarki sprzyjał powstawaniu osad. Wiele z nich otrzymało prawa miejskie: Łomża w 1418 r., Kolno – 1425 r., Zambrów – ok. 1430 r., Nowogród – 1434 r., Wizna – 1435 r.
Rozwojowi osadnictwa na tym terenie towarzyszył wzrost zmian środowiska przyrodniczego. Wokół osad i grodów wzrastała eksploatacja lasów prowadząca do ich przerzedzenia i zmiany składu gatunkowego. Rolnictwo zamieniało lasy na pola uprawne i  łąki oraz sprzyjało ekspansji roślin synantropijnych. Hodowla zwierząt domowych wykorzystująca również lasy jako pastwiska powodowała zmianę roślinności leśnej i  wpływała na zmianę składu gatunkowego drzewostanów przez eliminację odnowienia naturalnego niektórych gatunków. Zmniejszanie się lesistości powodowało zmianę klimatu lokalnego i stosunków hydrologicznych. W miarę wzrostu gęstości zaludnienia proces przekształcenia i destrukcji środowiska przyrodniczego ulegał pogłębieniu.

W XVI wieku trwał dalszy rozwój gospodarczy i kulturalny regionu. Upadek zaznaczył się wyraźnie w połowie XVII wieku, a pogłębiły go wojny szwedzkie, kiedy to zniszczeniu uległo wiele miast. Podczas najazdu szwedzkiego w 1655 roku Ziemia Łomżyńska była jedną z ostatnich ziem mazowieckich, która złożyła akt poddańczy. Gdy w 1773 roku doszło do walk o tron polski między stronnikami Augusta III i Stanisława Leszczyńskiego, Kurpie poparli tego ostatniego i pod wodzą Stacha Konwy przez kilka lat stawiali opór wojskom rosyjskim i saskim. W bitwie pod Jednaczewem zostali rozbici, większość chłopów kurpiowskich poległa, a ich przywódca został stracony. W miejscu bitwy istniej teraz rezerwat przyrody Rycerski Kierz, obok którego stoi pomnik Stacha Konwy. Po krwawych starciach z wojskami pruskimi w 1794 roku i po III rozbiorze Rzeczpospolitej tereny te znalazły się pod zaborem pruskim. W okresie Księstwa Warszawskiego Łomża była stolicą departamentu łomżyńskiego. Po wojnach napoleońskich tereny te zagarnęła Rosja. Druga połowa XIX wieku to stopniowy rozwój gospodarczy i  kulturalny. W 1866 roku powstała gubernia Łomżyńska. U schyłku lat 60-tych XIX wieku większość miast utraciła prawa miejskie.
Pierwsze wzmianki dotyczące lasów omawianego obszaru pochodzą z XVI wieku. Według danych „ Lustracji Dóbr Królewskich Województwa Podlaskiego" z roku 1570 i  1576 lasy łomżyńskie, z wyjątkiem uroczyska Tarnowo, stanowiły dobra królewskie i  należały do leśnictwa Nowogród, zwanego później Łacha oraz jeszcze później Kupiski. Natomiast lasy uroczyska Tarnowo stanowiły własność prywatną aż do lat trzydziestych XIX  wieku. Leśnictwo Kupiski posiadał (łącznie ze starostwem Nowogród) Jerzy Mniszech – kasztelan krakowski. Na Sejmie Warszawskim w latach 1773-75 Stany Rzeczpospolitej zapewniły mu dożywocie na tym starostwie. Lasy łomżyńskie stanowiły wówczas: uroczyska Giełczyniak i Podgórze (ciągnące się od Mężenina, Bacz Suchych i Wygody aż po Kraskę i  Starą Łomżę) zwane Puszczą Giełczyńską; uroczyska Rybaki, Cendrowizna i Rydzewo zwane dobrami miastkowskimi; uroczyska Szablak, Jednaczewo i Kupiski jako łączny kompleks zwany Puszczą Łomżyńską. Lasy łomżyńskie wraz z Puszczą Nowogrodzką stanowiły wówczas południową część Puszczy Zielonej, nazwanej tak dla odróżnienia od zambrowskich lasów modrzewiowych zwanych Puszczą Czerwoną (później Borem Czerwonym). Nazwa Puszczy Czerwonej zachowała się w dokumentach z lat 1503-1505, a  pochodzi od brunatno - czerwonej barwy kory modrzewia, który był tutaj gatunkiem panującym oraz jego żółto - pomarańczowej barwy igliwia w okresie jesiennym. Puszcza Czerwona otaczała kiedyś Zambrów od południa, wschodu i zachodu. Łączyła się z Puszczą Giełczyńską i Łomżyńską, których szczątki stanowią wchodzące obecnie w skład obrębu Łomża uroczyska: Jednaczewo, Szablak i Giełczyniak. Mieszczanie zambrowscy mieli wolny wyrąb drewna w Puszczy Czerwonej, a prawo to odebrano im po rozbiorach za czasów pruskich. Również za czasów pruskich wycięto i wykarczowano prawie cały obszar tych lasów. Rząd pruski zajął się tym tak gorliwie, że w początkach XIX wieku cała powierzchnia Czerwonego Boru przedstawiała pustkowie porosłe miejscami trawą i karłowatą sosną oraz pokryte lotnymi piaskami. Doprowadziło to z czasem do rozpadu Puszczy Czerwonej, a jej resztki (uroczyska: Grabówka, Srebrna, Żabikowo i Czerwony Bór) stanowiły w XIX wieku obręby lasów rządowych. Były to dobra Woli Zambrowskiej wchodzącej w skład ekonomii Łomża, a administracyjnie należące do Leśnictwa Łomża, jako jedna z czterech straży pod nazwą Czerwony Bór.
Właściwa gospodarka leśna rozpoczęła się w tych lasach dopiero z początkiem XIX wieku. Wtedy to lasy obecnych obrębów: Mały Płock, Łomża i Zambrów należały do Leśnictwa Łomża z siedzibą w uroczysku Jednaczewo. Leśnictwo Łomża podzielone było na cztery straże: Czerwony Bór, Miastkowo, Cydzyn i Bożejewo. Straże z kolei podzielone były na obręby. Na czele leśnictwa stał nadleśniczy, na czele straży - leśniczy, zaś obręby były pod nadzorem strażników i strzelców leśnych, których Leśnictwo Łomża utrzymywało 28. Obręby były jednostkami administracyjnymi, a równocześnie jednostkami podziału gospodarczego, dla których obliczano rozmiar użytkowania. Obręby dzieliły się na okręgi, a  te grupowały w sobie drzewostany, które miały być w okresie 30 lat użytkowane. Użytkowanie lasu prowadzono zrębami zupełnymi w układzie łącznym z pozostawieniem nasienników. Kierunek cięć obowiązywał od południowego - wschodu ku północnemu -zachodowi. Wyróżniono okręgi wysokopienne (obejmujące drzewostany sosnowe) ze 120-letnią koleją rębności i niskopienne (drzewostany olszowe) z 60-letnią koleją rębności. O  rozmiarze użytkowania z tego okresu brak jest danych.
W połowie XIX wieku utworzono oddzielne Leśnictwo Zambrów, obejmujące 16 600 mórg polskich lasów rządowych w powiatach : zambrowskim, łomżyńskim i ostrowskim.
Po upadku powstania listopadowego w 1831 roku Rząd  Rosyjski z lasów Leśnictwa Łomża kolejno oddawał poszczególne uroczyska donatariuszom (na prawie majoratowym). W ten sposób z dóbr kupiskich stanowiących po 1831 roku uposażenie starosty łomżyńskiego, a następnie zaliczonych do ekonomii nowogrodzkiej, wraz z dobrami miastkowymi, utworzono w 1838 roku majorat i oddano go generałowi księciu Janowi Szachowskiemu.

Puszcza Giełczyńska w początkach XIX wieku weszła w skład ekonomii łomżyńskiej, a w 1841 roku dostała się w donacji Mikołajowi Łochtynowi wraz z okolicznymi folwarkami Giełczyn i Konarzyce, sołectwem Giełczyn, a także wsiami czynszowymi Podgórze, Siemień i Konarzyce, wójtowstwem Łomża oraz północną częścią Czerwonego Boru. Po roku 1841 wylesiono i zamieniono na użytki rolne 3800 mórg w donacji Łochtyna, na skutek czego przestała istnieć Puszcza Giełczyńska, jako łączny kompleks lasu. Wskutek narastających zadłużeń donatariuszy wobec rządu carskiego, w końcu XIX wieku odebrano Łochtynowi uroczysko Giełczyniak i przystąpiono do zalesień. Odebrano też dobra wraz z lasami pozostałym donatariuszom. Większe kompleksy leśne, takie jak Giełczyniak, Jednaczewo, Szablak i Cendrowizna pozostały dobrami rządowymi, resztę zaś sprzedano okolicznym majątkom ziemskim.
W 1854 roku tak Aleksander Połujański w „Opisaniu Lasów Królestwa Polskiego i …" opisywał kompleks Czerwony Bór. „Najobszerniejszą wydmą w Guberni Augustowskiej jest wydma Czerwony Bór, do której przylegają grunty wsi Ćwikły, Borowo, Kaczynek, Strzeszowo, Głębocz i Podkrajewo. Wsie te wielkich szkód od zasp piaskowych doznawały, nim wydmę uprawiać nie zaczęto. Obecnie jest już zasiana sosną i 4 obręby leśne stanowi."
W okresie I wojny światowej Łomża i okolice znajdowały się pod okupacją niemiecką. 11 listopada 1918 roku zaczęło się przywracanie niepodległości. Po zakończeniu wojny i powstaniu Państwa Polskiego na terenach dzisiejszego Nadleśnictwa Łomża utworzone zostały 2 nadleśnictwa: Łomża i Zambrów.
Nadleśnictwo Łomża objęło swoją administracją lasy państwowe uroczysk: Jednaczewo, Szablak, Rybaki, Cendrowizna i Giełczyniak, a także lasy należącego obecnie do obrębu Mały Płock uroczyska Drozdowo oraz uroczysko Mały Płock i część uroczyska Podporyte Korzeniste wchodzące obecnie w skład obrębu Mały Płock. Pozostałe lasy dzisiejszego nadleśnictwa stanowiły własność prywatną większych lub mniejszych właścicieli ziemskich. Do 1926 roku gospodarowano na podstawie przybliżonej tabeli klas wieku, usuwając głównie zniszczenia wojenne.
Powstałe po 1918 roku Nadleśnictwo Państwowe Zambrów obejmowało uroczyska: Czerwony Bór, Rząśnik oraz upaństwowione w 1920 roku uroczyska: Srebrna, Żabikowo i  Grabówka. W latach 1923-1926 monokultury sosnowe największego kompleksu Nadleśnictwa Zambrów, jakim było uroczysko Czerwony Bór, nawiedziła katastrofalna gradacja sówki choinówki, która w krótkim czasie zniszczyła zupełnie drzewostany sosnowe. Przystąpiono wówczas do całkowitego wyrębu, przy czym wywóz drewna został zmechanizowany poprzez założenie kolejki leśnej łączącej Głębocz, poprzez Czerwony Bór, ze stacją kolejową Czerwony Bór. Po wyrębie lasu obszar ten przejęło wojsko, tworząc tam poligon wojskowy. Wobec tak znacznego ubytku powierzchni leśnej Nadleśnictwo Zambrów zlikwidowano, włączając jednocześnie pozostałe kompleksy (uroczyska: Grabówka, Srebrna, Żabikowo i Rząśnik) do Nadleśnictwa Łomża. Przeprowadzone w latach 1923-26 prowizoryczne urządzanie lasu objęło cały obszar Nadleśnictwa Łomża w nowych granicach, które pozostały nie zmienione do II-giej wojny światowej.
Za lata 1926-45 brak jest jakichkolwiek danych odnośnie zasad zagospodarowania lasów łomżyńskich.
II wojna światowa przyniosła w latach 1939-41 okupację sowiecką (obwód białostocki w tzw. Zachodniej Białorusi), a potem w latach 1941 - 44 okupację niemiecką (Okręg Białystok). Do 14 września 1944 roku Armia Sowiecka wyparła Niemców na linię Narwi i  Biebrzy, a w styczniu 1945 roku z pozostałych ziem dawnego województwa łomżyńskiego. Po wojnie zastano lasy w bardzo złym stanie. Drzewostany zostały zdewastowane, a  pozyskane w czasie wojny drewno zużyto do budowy fortyfikacji ziemnych lub wywieziono do Rzeszy. Dzieła zniszczenia dopełniły masowe defraudacje prowadzone tuż po wojnie przez okoliczną ludność. Uratowały się jedynie drzewostany w uroczyskach, skąd wywóz był utrudniony (Jednaczewo, zachodnia część Rybak) lub niemożliwy (Pniewo).
Po II wojnie światowej tereny te znalazły się w granicach województwa białostockiego. Reaktywowane w 1945 roku Nadleśnictwo Łomża z siedzibą w Łomży objęło administracją dawne uroczyska, jak również upaństwowione w latach 1945-46 większe kompleksy leśne: Kupiski, Podgórze, Pniewo, Olszyna, Grądy-Dziesiętnica, Grądy-Kościółek, Gaj, Kołomyja, Rydzewo, Przytuły, Drogoszewo, Tarnowo, Zagajnik, Zbrzeźnica, Poryte, Grochy i Wądołki. W tym samym roku utworzono Nadleśnictwo Mały Płock, w  granicach które w zasadzie przetrwały aż do reorganizacji w roku 1972. Główną jego część stanowiły lasy upaństwowione na mocy Dekretu PKWN1) z dnia 12 grudnia 1944 roku oraz byłe lasy państwowe zgrupowane w uroczyskach Mały Płock, Drozdowo i części uroczyska Podporyte Korzeniste.
Łączna powierzchnia Nadleśnictwa Łomża według stanu na 1.01.1953 r. wynosiła 14281,38 ha, w tym 8405,02 ha w użytkowaniu innych ministerstw. Ponadto Nadleśnictwo sprawowało nadzór nad lasami niepaństwowymi o powierzchni ok. 15400 ha.
Po ujęciu w ramy organizacyjne gospodarki leśnej, użytkowanie rębne polegało na stopniowym likwidowaniu powojennych niedorębów, negatywów i płazowin. Wymagające zalesień ogromne powierzchnie wojennych i powojennych wyrębów, brak wykwalifikowanego personelu, jak również brak materiału sadzeniowego stanowiły dla nadleśnictwa poważne trudności i sprawiały, że do odnowień stosowano powszechnie sosnę. Odnowień dokonywano sztucznie, przeważnie sadzeniem, rzadziej siewem.
W 1952 roku przeprowadzono prowizoryczne urządzanie lasu i opracowano plany dla Nadleśnictwa Łomża (w rozbiciu na Łomżę I i Łomżę II) oraz dla Nadleśnictwa Mały Płock. Planem objęto 14281,38 ha w Nadleśnictwie Łomża (w tym: Łomża I - 5876,36 ha; Łomża II - 8405,02 ha) oraz 4427,71 ha w Nadleśnictwie Mały Płock. Obszar określany jako Łomża II obejmował lasy dzisiejszego obrębu Czerwony Bór, będące wówczas w czasowym wykorzystaniu innych ministerstw. Na obszarze Łomży I 1912,12 ha stanowiły halizny
i płazowiny.
Podział gospodarczy przedstawiał się następująco:
Nadleśnictwo Łomża
-  gospodarstwo sosnowe
-  gospodarstwo lasoborowe
-  gospodarstwo lasowe
-  gospodarstwo jesionowo - olszowe
Nadleśnictwo Mały Płock
-  gospodarstwo sosnowe
-  gospodarstwo zbiorowe
-  gospodarstwo grabowo - świerkowo - dębowe
Dla Łomży II ze względu na brak drzewostanów rębnych nie planowano użytkowania rębnego zaliczanego na etat. Użytkowanie prowadzono zrębami zupełnymi z 3-5 letnim nawrotem cięć, a w gospodarstwie jesionowo - olszowym również rębnią gniazdową. Ostatecznie rozmiar użytkowania oparto na kolejno przeprowadzanych rewizjach: użytkowania międzyrębnego w 1954 roku, użytkowania rębnego w 1955 i 1960 roku.
Odnowień dokonywano najczęściej sosną (zazwyczaj sadzeniem w bruzdy), co w przypadku Nadleśnictwa Mały Płock nie zawsze było zgodne z gospodarczym typem drzewostanu.
W 1965 roku Nadleśnictwo Łomża zostaje podzielone na dwie samodzielne jednostki gospodarcze: Nadleśnictwo Łomża i Nadleśnictwo Zambrów, w skład którego wchodziły dwa obręby: Zambrów I i Zambrów II (lasy w czasowym użytkowaniu innych ministerstw). Jednak do końca 1967 roku trwa administrowanie gruntami Nadleśnictwa Zambrów (między innymi z braku osady nadleśnictwa) przez Nadleśnictwo Łomża.
Dla potrzeb definitywnego planu urządzenia lasu Białostockie Przedsiębiorstwo Miernicze dokonało rozgraniczenia i pomiaru obszaru Nadleśnictwa Mały Płock (w latach 1961 – 62), Nadleśnictwa Łomża (w 1964 roku) i Nadleśnictwa Zambrów (w 1965 roku). Przeprowadzone w 1965 roku przez Biuro Urządzania Lasu i Projektów Leśnictwa w Białymstoku definitywne urządzanie lasu objęło w Nadleśnictwie Mały Płock powierzchnię 4661,16 ha, w Nadleśnictwie Łomża 5489,90 ha, a w Nadleśnictwie Zambrów 10217,67 ha. W skład obrębu Zambrów I, oprócz byłych gruntów Nadleśnictwa Łomża, weszły przejęte z  PFZ uroczyska: Kurpiki II, Olszyna - Grab, Konopki Leśne (I i II), Otole (I i II), Milewo oraz osada nadleśnictwa, a także przejęte z Nadleśnictwa Trzcianne uroczysko Kurpiki I. W  Nadleśnictwie Łomża i Mały Płock podział powierzchniowy został poważnie zmieniony. W obrębie Zambrów  I dokonano nowego podziału powierzchniowego, natomiast w obrębie Zambrów II podział powierzchniowy przyjęto bez zmian. W całym Nadleśnictwie Zambrów wprowadzono nową i jednolitą dla poszczególnych obrębów numerację oddziałów.
Gospodarstwa utworzono w ramach grup lasów, a podział na nie w poszczególnych nadleśnictwach przedstawiał się następująco:
Nadleśnictwo Łomża
- gospodarstwo lasów grupy I - strefy zieleni wysokiej, wodochronnych
   i krajobrazowych
- gospodarstwo lasów grupy II
Nadleśnictwo Zambrów
- gospodarstwo lasów grupy I - krajobrazowych
- gospodarstwo lasów grupy II
Nadleśnictwo Mały Płock
- gospodarstwo lasów grupy I - krajobrazowych
- gospodarstwo lasów grupy II
W lasach grupy I strefy zieleni wysokiej zaprojektowano użytkowanie rębnią przerębową, zaś w lasach krajobrazowych projektowano użytkowanie rębnią zupełną Ib z  nawrotem cięć 5-7 lat, a w wyjątkowych wypadkach (negatywy) rębnią Ia. Dla lasów grupy II przyjęto sposób użytkowania rębnią Ia i Ib, z nawrotem cięć 3-5 lat. W obrębie Zambrów II całość lasów zaliczono do lasów grupy I, a użytkowanie prowadzono rębnią Ib z nawrotem cięć 4-6 lat. W Nadleśnictwie Mały Płock użytkowanie prowadzono tylko rębnią zupełną z nawrotem cięć 3-5 lat. We wszystkich nadleśnictwach użytkowanie rębne zostało znacznie przekroczone w stosunku do założonego planu. Spowodowane to było przeznaczeniem do cięć złych jakościowo drzewostanów przyjętych z PFZ  oraz zwiększeniem planowanego rozmiaru użytkowania przez OZLP i przeznaczeniu w związku z tym do cięć części zrębów planowanych na II 10-lecie.
Sposoby przeprowadzenia prac odnowieniowych wynikały z rodzaju rębni. Przygotowanie gleby pod odnowienia i zalesienia w 95% wykonane było mechanicznie. Odnowienia otwarte przeprowadzano sadzeniem w bruzdy, a na siedliskach wilgotnych w talerze lub na rabatach. Nie stosowano siewu ponieważ zręby zakładane były w  drzewostanach negatywnych, zakrzaczonych żarnowcem. Skład odnowień generalnie zgodny był z przewidzianym zasadami hodowlanymi. Materiał sadzeniowy produkowany był w szkółce zadrzewieniowej Giełczyn, stanowiącej do 1972 roku samodzielną jednostkę podległą OZLP w Białymstoku. Z dniem 1.01.1973 r. szkółka ta została włączona do Nadleśnictwa Łomża, jako Leśnictwo Szkółkarskie Giełczyn.
W końcu 1972 roku Zarządzeniem Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych w  Warszawie zostaje utworzone Nadleśnictwo Łomża, w którego skład weszły dotychczasowe samodzielne Nadleśnictwa: Łomża i Zambrów oraz Leśnictwo Drozdowo z  Nadleśnictwa Mały Płock.
Z dniem 1 sierpnia 1973 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów całość gospodarki łowieckiej na terenie nadleśnictwa przejęły koła łowieckie.
Dla potrzeb I rewizji urządzania lasu pracownia geodezyjna Biura Urządzania Lasu i  Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku dokonała w latach 1974 - 75 pomiaru uzupełniającego granic obrębów, a także ustalenia i stabilizacji granic gruntów przyjętych. Ogólne zmiany w stanie posiadania były niewielkie.
W czerwcu 1975 roku w wyniku nowego podziału administracyjnego kraju utworzono tu województwo łomżyńskie. W tym samym roku Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku wykonało I rewizję planu urządzenia gospodarstwa leśnego dla wchodzących w skład Nadleśnictwa Łomża obrębów: Łomża, Mały Płock I (obecnie Mały Płock), Zambrów I oraz  Zambrów II, a także dla  wchodzącego w skład Nadleśnictwa Nowogród obrębu Mały Płock II. W obrębie Łomża zmiany powierzchniowe były nieznaczne, natomiast w obrębie Zambrów I powierzchnia zmniejszyła się o 536,39 ha, mimo przyjęcia ponad 100 ha gruntów. Spowodowane to było przekazaniem Nadleśnictwu Trzcianne uroczyska Kurpiki, które z tego nadleśnictwa było wcześniej przyjęte. I rewizja urządzania lasu zachowała bez zmian wcześniejszy podział powierzchniowy i numerację oddziałów w obrębach Mały Płock I i Zambrów II, a także z niewielkimi korektami w obrębach Łomża i Zambrów I. Bez zmian pozostawiono też podział powierzchniowy i  numerację oddziałów w obrębie Mały Płock II.
W 1978 roku obręb Mały Płock II wszedł w skład Nadleśnictwa Łomża, a w 1979 roku weszły Leśnictwa Zaręby Kościelne i Szulborze z Nadleśnictwa Ostrów Mazowiecka.
W planach I rewizji urządzania lasu podział gospodarczy przedstawiał się w  poszczególnych obrębach następująco:
obręb Mały Płock I (od 1985 roku jako obręb Jedwabne)
    -    gospodarstwo lasów rezerwatowych
    -    gospodarstwo lasów grupy I - masowego wypoczynku i wodochronnych
    -    gospodarstwo lasów grupy II
obręb Łomża
    -    gospodarstwo lasów grupy I - masowego wypoczynku i wodochronnych
    -    gospodarstwo lasów grupy I - krajobrazowych
    -    gospodarstwo lasów grupy II
obręb Mały Płock II (od 1985 roku jako obręb Mały Płock)
    -    gospodarstwo lasów grupy I - krajobrazowych
    -    gospodarstwo lasów grupy II
obręb Zambrów I
    -    gospodarstwo lasów grupy I - krajobrazowych
    -    gospodarstwo lasów grupy II
obręb Zambrów II
    -    gospodarstwo lasów grupy I - krajobrazowych

W lasach grupy I masowego wypoczynku we wszystkich obrębach oraz w lasach grupy I krajobrazowych w obrębie Zambrów I planowano użytkowanie rębnią Ib z 5-7 letnim nawrotem cięć. Odstępstwo przewidziano dla klas odnowienia, gdzie projektowano rębnię III. W obrębie Zambrów II przyjęto dla lasów grupy I krajobrazowych rębnię Id o szerokości zrębów 100-120 m lub powierzchni do 7,00 ha oraz 3-4 letnim nawrotem cięć. Dla gospodarstwa lasów grupy II przyjęto stosowanie rębni Ia z nawrotem cięć 5-7 lat, przy jednoczesnym minimalizowaniu zrębów na siedliskach podmokłych. Działki zrębowe przydzielone były na lata. Większość użytkowania rębnego prowadzona była zgodnie z planem zrębami zupełnymi z 5-7 letnim nawrotem cięć w lasach grupy I i 3-5 letnim nawrotem w lasach grupy II.
Odnowienia wykonane były również zgodnie z założonym planem.
Od 1.07.1985 r. grunty pozostające w zarządzie i użytkowaniu Nadleśnictwa Łomża podzielone zostały na cztery obręby: Jedwabne, Łomża, Mały Płock i Zambrów I. Piąty obręb – Zambrów II stanowił lasy w użytkowaniu Nadleśnictwa Łomża, stanowiące teren poligonu wojskowego Czerwony Bór.
W latach 1988 - 1989 Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Warszawie przeprowadziło II rewizję urządzania lasu i na jej podstawie sporządzono plan urządzenia gospodarstwa leśnego na okres 1.01.1990 - 31.12.1999 r. Powierzchnia łączna nadleśnictwa objęta planem (bez obrębu Zambrów II) wyniosła 14763,30 ha, zaś powierzchnia poszczególnych obrębów przedstawiała się następująco:
    obręb    Jedwabne    -    1825,62 ha
    obręb    Łomża    -    5998,58 ha
    obręb    Mały Płock    -    3062,43 ha
    obręb    Zambrów I    -    3876,67 ha
W tym samym czasie oddzielny plan urządzenia lasu sporządzono dla obrębu Zambrów II, a objęto nim 6896,89 ha.
Podział powierzchniowy poszczególnych obrębów nadleśnictwa oraz numerację oddziałów pozostawiono bez zmian.
Lasy Nadleśnictwa Łomża (14002,33 ha) podzielono na następujące kategorie:
    rezerwaty – 234,68 ha,
    lasy grupy I (ochronne) – 1562,06 ha,
    lasy grupy II (gospodarcze) – 12205,59 ha.
W ramach lasów grupy I wydzielono lasy masowego wypoczynku oraz lasy wodochronne. Rezerwaty przyrody oraz lasy grupy I występowały tylko na obrębach Jedwabne i Łomża, zaś pozostałe obręby w całość zaliczono do lasów grupy II. W ramach grup lasów utworzono następujące gospodarstwa:
    Specjalne – 704,88 ha,
    Zrębowe – 8349,19 ha,
    Przerębowe-Zrębowo – 4845,27 ha,
    Przerębowe – 1,55 ha.
W roku 1993 na podstawie decyzji Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Nadleśnictwo Łomża przejęło w zarząd od Wojskowego Zarządu Kwaterunkowo-Budowlanego w Białymstoku teren poligonu wojskowego Czerwony Bór, stanowiącego oddzielny obręb leśny o nazwie Zambrów II. Powierzchnia obrębu wg stanu na 31.12.1993 r. wynosiła 6772,28 ha. Dla obrębu opracowany był odrębny „Plan zagospodarowania lasu" na lata 1990-1999. Cała powierzchnia leśna zaliczona była do lasów grupy I ze względu na szczególne znaczenie dla obronności kraju.
Użytkowanie rębne zrealizowano w 96% w wymiarze miąższościowym oraz w 111% w wymiarze powierzchniowym. Dominującym sposobem użytkowania rębnego były zręby zupełne. Poza planem wykonano je na łącznej powierzchni 33,23 ha, z czego 22,64 ha stanowiły zręby popożarowe. W pierwszych latach realizacji planu wykonywano rębnię IId z użytkowaniem 50% powierzchni. Na wniosek Nadleśnictwa Łomża w 1994 roku zmieniono zaplanowane rębnie na  IIe z użytkowaniem 30% powierzchni. Ponad 80% pozyskanej miąższości przypadło na użytkowanie przedrębne, które zrealizowano dla 98% powierzchni.
W ramach hodowli lasu znacznie przekroczono plany odnowień i zalesień. Wynikało to z odnowień spalonych upraw i młodników oraz upraw przepadłych w wyniku suszy w latach 1994-1995, a także z dodatkowych zalesień gruntów nie przydatnych na cele rolnicze oraz przesunięcia pasa ppoż. na poligonie.
W ramach realizowania programu selekcji zakładano plantacje nasienne i uprawy pochodne. W efekcie tych działań na koniec okresu gospodarczego na terenie Nadleśnictwa Łomża było:
-        7,39    ha    plantacyjnych upraw nasiennych brzozy,
-        34,87    ha    plantacji nasiennych sosny, olchy i świerka,
-        13,36    ha    upraw pochodnych sosny.
W oparciu o posiadaną koncesję w latach 1998-1999 Nadleśnictwo prowadziło pozyskanie żwiru (1072 tony w 1998 r. i 5790 ton w 1999 r.) w kopalni na terenie obrębu Zambrów II.
Trzecią rewizję urządzania lasu przeprowadzono w 1999 roku. W jej wyniku opracowano plan na okres gospodarczy od 01.01.2000 roku do 31.12.2009 roku. Powierzchnia łączna nadleśnictwa objęta planem wyniosła 21979,17 ha, zaś powierzchnia poszczególnych obrębów przedstawiała się następująco:
    obręb    Jedwabne    -    1892,12 ha
    obręb    Łomża    -    6141,38 ha
    obręb    Mały Płock    -    3117,64 ha
    obręb    Zambrów I    -    4047,12 ha
    obręb    Zambrów II    -    6780,91 ha
Wszystkie prace związane z III rewizją tj. prace geodezyjne, prace glebowo-siedliskowe oraz właściwe prace urządzeniowe wykonało Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku. Podział powierzchniowy wszystkich obrębów nadleśnictwa oraz numerację oddziałów pozostawiono bez zmian. Operat glebowo-siedliskowy opracowany w 1999 roku nie obejmował gruntów w polu roboczym poligonu „Czerwony Bór".
Na mocy Decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Nr 437 z dnia 6.10.2000 roku, w sprawie rozformowania 2 pułku zabezpieczenia Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych MSWiA, został zlikwidowany poligon wojskowy na terenie obrębu Zambrów II. W latach 2001-2002 teren poligonu został przekazany w zarząd Nadleśnictwa Łomża. Podstawą były protokóły przekazania gruntów zlikwidowanego poligonu „Czerwony Bór": Nr 538 z dnia 30.10.2001 r. i Nr 2/1/2002 z dnia 23.08.2002 r., spisane między przekazującym - Dowódcą-Likwidatorem Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych MSWiA reprezentowanym przez Dowódcę Grupy Likwidacyjnej JW. 3466 w Czerwonym Borze
a przyjmującym - Dyrektorem Generalnym Lasów Państwowych reprezentowanym przez Nadleśnictwo Łomża.
W obrębie Zambrów II został zaprojektowany i wyznaczony w terenie nowy podział powierzchniowy. Obręb został podzielony na 289 oddziałów o średniej powierzchni 23,69 ha (poprzednio 55 oddziałów, średnia powierzchnia 123,29 ha). Projekt podziału powierzchniowego wykonany został przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych. Prace związane z wyznaczeniem i utrwaleniem nowego podziału w terenie wykonane zostały przez firmę prywatną.
Obecnie Nadleśnictwo Łomża podzielone jest na 4 obręby leśne i 19 leśnictw (w tym jedno szkółkarskie)